Bioindykatory w ochronie środowiska 1300-OBIRP-GES

Zajęcia obejmują następujące bloki tematyczne:
- Podstawowe pojęcia i definicje: bioindykacja, gatunki wskaźnikowe, biomarkery, tolerancja, odporność i wrażliwość organizmów,
- Metody bioindykacyjne stosowane na różnych poziomach organizacji przyrody od komórki do krajobrazu: metody laboratoryjne i terenowe, metody biotyczne i biocenotyczne, bioindykacja pasywna i aktywna, indykatory akumulacyjne, indykatory reakcji, monitoring biologiczny,
- Zastosowanie bioindykatorów i biomarkerów w ocenie stopnia zanieczyszczenia powietrza: typy uszkodzeń roślin wynikające z zanieczyszczenia środowiska i mechanizmy ich powstawania.
Zadanie praktyczne - na podstawie analizy składu i kształtu plech porostów nadrzewnych studenci oceniają stopień zanieczyszczenia powietrza w wybranej okolicy.
- Biomonitoring stanu zbiorowisk leśnych: uszkodzenia liści i koron (chlorozy, stopień defoliacji), zmiany wydajności procesu fotosyntezy, biochemiczne wskaźniki stresu oksydacyjnego, zmiana stężenia barwników cyklu ksantofilowego jako wskaźnik wczesnej reakcji roślin na stres, skład i liczebność zespołów owadów liściożernych, zagrożenie fitopatologiczne, stan zdrowotny banku nasion.
Zadanie praktyczne: na podstawie otrzymanych wyników analiz zawartości chlorofilu a i barwników cyklu ksantofilowego w liściach różnych gatunków drzew oraz stężenień metali ciężkich i siarki w glebie studenci opracowują raport stanu lasów z Karkonoszy, Bełchatowa i Puszczy Knyszyńskiej.
- Zastosowanie metod bioindykacyjnych w ocenie jakości wody w zbiornikach wodnych: metoda wskaźników zróżnicowania gatunkowego, metoda saprobów, indeksy biotyczne, analiza zgrupowań fitoplanktonu.
Zadanie praktyczne: na podstawie listy gatunków wskaźnikowych studenci określają klasę czystości wody stosują metodę Baura.
- Zastosowanie biomarkerów w analizie historycznych zmian warunków środowiskowych: analiza koncentracji fotosyntecznych barwników roślinnych, izotopów, węglowodorów i innych markerów biochemicznych, analiza zgrupowań okrzemek, małżoraczków i otwornic, analiza palinologiczna.
Zadanie praktyczne: na podstawie otrzymanych danych (stężenie charakterystycznych barwników roślinnych, grupy troficzne w zespołach okrzemek, zawartość pyłków różnych gatunków roślin w próbach osadów dennych oraz informacji historycznych) studenci próbują odtworzyć historyczne zmiany środowiskowe w jeziorze.
- Organizmy wykorzystywane w ocenie stanu gleb: wskaźniki mikrobiologiczne, wskaźniki fitocenotyczne, wskaźniki zoocenotyczne, wskaźniki funkcjonalne na poziomie gatunku lub ekosystemu, wskaźniki biochemiczne, zastosowanie biotestów.
Zadanie praktyczne: Na podstawie składu gatunkowego runa studenci oceniają warunki glebowe występujące w różnych typach zespołów leśnych stosują ekologiczne liczby wskaźnikowe Zarzyckiego.
- Zintegrowane strategie w bioindykacji: biologiczny system pierwiastków (BSP), banki wzorców środowiskowych (ESB)
W ramach samodzielnego zadania badawczego studenci oceniają trofię wybranego zbiornika wodnego na podstawie analizy koncentracji fotosyntetycznych barwników roślinnych (biomarkerów różnych grup fitoplanktonu).